به گزارش اقتصاد آنلاین به نقل از شرق، مذاکرات غیرمستقیم ایران و ایالات متحده که از اوایل سال با میانجیگری سلطنت عمان آغاز شده است، تاکنون پنج دور را در شهرهای مسقط و رم پشت سر گذاشته. این مذاکرات که با حضور عباس عراقچی، وزیر امور خارجه و مذاکرهکننده ارشد جمهوری اسلامی ایران، و ویتکاف نمایندگان آمریکایی دنبال میشود، به موضوعات حساس برنامه هستهای ایران و رفع تحریمها اختصاص دارد.
فهرست مطالب
گمانهزنیها درباره زمان و مکان دور ششم مذاکرات ایران و آمریکا ادامه دارد
با وجود برخی گمانهزنیها در رسانههای غربی درباره برگزاری دور ششم مذاکرات، تاکنون هیچ اطلاعیه رسمی از سوی ایران یا آمریکا درباره زمان و مکان این دور منتشر نشده است.
هرچند سی ان ان و رسانه جریان منتقد دولت ترامپ که جزو رسته «مخالفان توافق احتمالی ترامپ با ایران» هستند همچنان درحال روایتسازی هستند تا انتظار افکار عمومی را افزایش دهند و شرایط را برخلاف روند واقعی؛ تصویرگری کنند.
برای مثال سی ان ان در گزارشی با ادعای کسب اطلاعات از منابع آگاه در مذاکرات هستهای میان ایران و آمریکا تأکید کرده «که دو طرف به توافقی کلی بسیار نزدیک شدهاند.» این منابع بدون اشاره به جزئیات تنها مدعی شدند: «این توافق میتواند دور آینده مذاکرات میان دو طرف که به احتمال زیاد در منطقه خاورمیانه برگزار خواهد شد، نهایی شود. آنها همچنین خوشبینی دونالد ترامپ رئیسجمهور آمریکا را درباره دستیابی به راهحل نهایی تأیید کردهاند.»
همچنین بر اساس گزارش خبرنگار آمریکایی لارا روزن؛ چارچوب احتمالی توافق که با عنوان «چارچوب مسقط» شناخته میشود، در صورت نهایی شدن به شورای امنیت ارائه خواهد شد و تلاش میشود سازوکاری برای تمدید نظارتها به منظور ایجاد فرصت بیشتر برای مذاکرات جامعتر اتخاذ شود.
واکنش ایران به گمانهزنیها درباره دور ششم مذاکرات ایران و آمریکا چه بود؟
انتشار این اخبار در حالی است که رایزنیها برای حلوفصل مسائل مورد اختلاف، بهویژه در زمینه هستهای و تحریمها میان ایران و آمریکا طی هفتههای اخیر شدت گرفته است.
از اینرو این ادعاها و حتی وجود چارچوبی به نام مسقط هم از سوی سخنگوی وزارت خارجه ایران رد شده و هم عباس عراقچی در واکنش به این شایعات اعلام کرده است: «رسانهها همچنان در حال گمانهزنی درباره توافق قریبالوقوع میان ایران و آمریکا هستند، اما مطمئن نیستم که واقعاً در چنین نقطهای قرار داشته باشیم.» وی تاکید کرد که جمهوری اسلامی ایران به دنبال راهحلی دیپلماتیک است که منافع همه طرفها را تأمین کند؛ اما این مستلزم توافقی است که همه تحریمها را لغو کند و حقوق هستهای ایران، از جمله غنیسازی، حفظ شود. عراقچی همچنین تاکید کرد: «مسیر توافق از میز مذاکره میگذرد، نه از طریق رسانهها.»
واکنش آمریکا به گمانهزنیها درباره دور ششم مذاکرات ایران و آمریکا چه بود؟
در سوی دیگر، تمی بروس، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا، در نشست خبری خود ضمن رد انتشار هرگونه اطلاعیه رسمی درباره زمان دور ششم، اظهار داشت: «ما یاد گرفتهایم که درباره مذاکرات حساس مانند صلح یا آتشبس، پیش از حصول توافق نهایی، در رسانهها صحبت نکنیم، زیرا این کار به روند مذاکرات لطمه میزند.» وی همچنین از پیشرفت در مذاکرات خبر داده و اعلام کرده است که ایران بر اساس خطوط اعلامشده از سوی رئیسجمهور آمریکا، یعنی عدم وجود سلاح هستهای و کنترل برنامه غنیسازی، در مذاکرات حضور فعال دارد.
در این اثنا؛ دونالد ترامپ، رئیسجمهور ایالات متحده، در اظهاراتی به بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر رژیم اسراییل، هشدار داده است که اقدام نظامی علیه ایران در این زمان اقدامی نادرست است و بر ادامه مذاکرات سازنده تأکید کرده است. ترامپ همچنین ابراز امیدواری کرده که توافقی در هفتههای آتی حاصل شود.
در همین رابطه یک منبع به آکسیوس اعلام کرده است که اسرائیل معتقد است زمان محدودی برای اجرای یک حمله مؤثر به تأسیسات هستهای ایران در اختیار دارد. برخی مقامات آمریکایی نگران هستند که نتانیاهو ممکن است بدون مشورت با ترامپ، دستور حمله را صادر کند. یک مقام کاخ سفید در این زمینه اظهار داشت: «ترامپ در تماس تلفنی روز پنجشنبه به نتانیاهو گفت که نمیخواهد هیچچیز مانع دستیابی به راهحل دیپلماتیک با ایران شود.» این مقام تأکید کرد که پیام ترامپ به نتانیاهو این بود که «او نمیخواهد در حالی که خود در تلاش است مسائل را از طریق دیپلماسی حل کند، نتانیاهو اقدامی تحریکآمیز انجام دهد.» ترامپ همچنین به نتانیاهو تأکید کرد که «گزینه دیگر» (اقدام نظامی) همچنان روی میز است، اما او خواهان این است که ابتدا ببیند آیا توافق دیپلماتیک امکانپذیر است یا خیر.
ادامه اختلاف بر سر تحریمها و غنیسازی
البته رسانههای غربی همچون بلومبرگ گزارش دادهاند که ترامپ نسخهای از توافق را در ذهن دارد که شامل حق آمریکا برای اقدام نظامی علیه زیرساختهای هستهای ایران است؛ ادعایی که با واکنش منفی شدید مقامات ایرانی همراه شده است. ایران بارها تأکید کرده که برنامه هستهایاش صرفاً اهداف صلحآمیز دارد و غنیسازی اورانیوم را حق مسلم خود میداند.
علی شمخانی، دبیر سابق شورای عالی امنیت ملی ایران، نیز در واکنش به این اظهارات نوشته است: «آرزوی دسترسی به مراکز هستهای ایران و انفجار تأسیسات، رؤیایی است که رؤسای جمهور قبلی آمریکا نیز در توهم آن بودند. ایران کشوری مستقل با ساختار دفاعی مستحکم و خطوط قرمز روشن است.»
با وجود تلاشهای دیپلماتیک، اختلافات کلیدی میان تهران و واشنگتن همچنان پابرجاست؛ ایران خواهان لغو کامل تحریمها و حفظ حقوق هستهای است، در حالی که آمریکا خواستار محدودیتهای بیشتر و رفع تدریجی تحریمهاست.
در مجموع، باید تأکید کرد که با توجه به مواضع رسمی طرفین، وجود گزینه تهدید و مذاکره همزمان روی میز مذاکره؛ اعمال تحریمهای جدید امریکا علیه ایران؛ هنوز هیچ تصمیم قطعی درباره زمان و مکان دور ششم مذاکرات اتخاذ نشده و تمامی اخبار منتشرشده در این زمینه در حد گمانهزنی باقی مانده است. روند مذاکرات باید در فضای دیپلماتیک و بدون حواشی رسانهای ادامه یابد تا امکان دستیابی به توافقی پایدار فراهم شود.
منبع خبر: اقتصاد آنلاین